Erdoğan kommt nach Deutschland ...

Sein Besuch verletzt Tausende Exilanten tief – Akademiker, Journalisten, Schriftsteller, Politiker – die wie ich alles zurücklassen und in Deutschland Asyl suchen mussten. Davon bin ich überzeugt.

In einem Bericht des UN-Menschenrechtskommissariats wird festgehalten, dass in mehr als dreißig überwiegend von Kurden besiedelten Städten in der Osttürkei ganze Stadtteile mit schweren Waffen zerstört worden sind. Für die Kurdinnen und Kurden, die in Afrin Angehörige verloren haben, die das Grauen von Sur und Cizre erleben mussten, deren Häuser zerstört wurden, ist Erdoğans Besuch ein weiterer Grund zur Traurigkeit. Das gleiche Gefühl erleben Zehntausende Gefangene, Angeklagte und von ihren Arbeitsstellen Entlassene.

Während ich diese Zeilen schreibe, wird gerade Enis Berberoğlu, Abgeordneter der wichtigsten türkischen Oppositionspartei CHP, aus der Haft entlassen. Am selben Tag kommt die Nachricht, dass Ibrahim Ayhan, ehemaliger Abgeordneter der drittgrößten Partei HDP, sein Leben verloren hat. Auch Ayhan lebte im Exil. Er erlitt einen Herzinfarkt in Erbil (Hewlêr). Seine Kinder, seine Frau, seine Freunde waren nicht bei ihm. Für sein Herz waren das Gefängnisleben und das Risiko, wieder verhaftet zu werden, vielleicht auch die Sehnsucht oder die Grobheit in seinem Land zu viel.

Werden wohl Bundeskanzlerin Angela Merkel und Bundespräsident Frank-Walter Steinmeier an all das denken, wenn sie mit Erdoğan zusammentreffen?

Werden sie die Menschenrechte und die demokratischen Kriterien der EU oder die Bedeutung von Meinungsfreiheit im Kopf haben? Oder werden sie lediglich an die Schließung der EU-Außengrenzen für Flüchtlinge, für die die Türkei sechs Milliarden Dollar kassiert hat, an die Investitionen in der Türkei und den bilateralen Handel denken?

Wie bereits der HDP-Abgeordnete Mithat Sancar erklärt hat, erwartet niemand von Deutschland, dass es die Oppositionellen in der Türkei rettet, aber zumindest soll Deutschland nicht als Retter Erdoğans auftreten. Die Rettung Erdoğans ist nicht gleichzusetzen mit der Unterstützung der Türkei.

Merkel hat Erdoğan in kritischen Zeiten immer unterstützt. Wenn es weltweit für ihn keine Freunde mehr gab und in der Türkei wichtige Wahlen bevorstanden, hat sie sich mit ihm getroffen und Vereinbarungen mit ihm geschlossen.

So ist es auch heute. Die Selfies, die Bundesaußenminister Heiko Maas mit seinem Amtskollegen Mevlüt Çavuşoğlu bei seinem Türkei-Besuch veröffentlichte, zeugen weniger von einem zwangsläufigen Gesprächstermin als von Freundschaft. Mit der Opposition hat Maas in der Türkei nicht das Gespräch gesucht. Die Fotos, wie der vorherige Außenminister Sigmar Gabriel Çavuşoğlu Tee einschenkt, sind uns im Gedächtnis geblieben. Auch der Staatsempfang Erdoğans weist nicht auf eine notgedrungene Beziehung hin.

Frank Überall, der Bundesvorsitzende des Deutschen Journalistenverbands (DJV), bezeichnet den Empfang Erdoğans mit militärischen Ehren in Deutschland als eine Ohrfeige für alle in der Türkei angeklagten Journalistinnen und Journalisten. Damit sendeten Bundespräsident und Bundeskanzlerin das Signal aus, dass die Abschaffung der Pressefreiheit eine innertürkische Angelegenheit sei, die die diplomatischen Beziehungen mit Deutschland nicht trübe, so der DJV-Vorsitzende.

Hoş gelmedin Erdoğan

Almanya, özellikle de Stuttgard, benim sıkıntılı sürgün günlerimin en önemli tanıklarından. Doğduğum ve 58 yıl boyunca hiç ayrılmadan yaşadığım şehri, sevdiklerimi, annemi, oğlumu, sevgilimi, arkadaşlarımı, anılarımı ansızın bırakıp geldiğim günlerin tanığı. Benim zor günlerimi kolaylaştıran bu ülke, şimdi, benim sürgünde olmama neden olan bir diktatörü ağırlayacak. Hem de devlet töreniyle.

Erdoğan Almanya'ya geliyor ...

Onun gelişi, tıpkı benim gibi geride her şeyini bırakıp Almanya'ya 'sığınan' akademisyenleri, gazetecileri, yazarları, siyasetçileri ve binlerce sürgünü derinden yaralıyordur. Eminim.

BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği tarafından hazırlanan raporda, Kürtlerin ağırlıkta olduğu bölgedeki 30'dan fazla şehirde ağır silahlarla meskun mahallerin büyük yıkıma uğratıldığı belirtildi (10 Mart 2017 BBC Türkçe). Afrin'de yakınlarını yitiren, Sur'da, Cizre'de vahşeti yaşayan, evleri yıkılan Kürtlerin bir kez daha üzülmesine neden oluyordur. Hapisteki onbinlerce tutuklu, yargılananlar, işlerinden atılanlar da aynı duygular içindedir.

Ben bu satırları yazdığım sırada Türkiye'deki ana muhalefet partisi CHP'nin milletvekili Enis Berberoğlu 16 ay yattığı cezaevinden tahliye edildi. Aynı gün Türkiye'nin 3. Büyük partisi HDP Eski Milletvekili İbrahim Ayhan'ın yaşamını yitirdiği haberi geldi. Ayhan da sürgündeydi. Erbil'de (Hewler) kalp krizi geçirdi. Çocukları, eşi, arkadaşları yanında yoktu. Cezaevi yaşamı ve yeniden cezaevine girme riskine, belki de hasrete ya da ülkesindeki hoyratlığa kalbi dayanamamıştı.

Acaba Almanya Şansölyesi Angela Merkel ve Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier, Erdoğan'la görüşürken akıllarına bütün bunlar gelecek mi ?

Onların akıllarında, AB'nin insan hakları ve demokrasi kriterleri ya da ifade özgürlüğünün önemi mi olacak ? Yoksa yalnızca, Türkiye'nin aldığı 6 milyar dolar karşılığında mültecilere Avrupa'ya çıkış kapısını kapatmasını, Türkiye'deki yatırımcılarını, iki ülke arasında ticareti mi düşünecekler ?

HDP Milletvekili Mithat Sancar'ın dediği gibi, kimse Almanya'dan Türkiye'deki muhalifleri kurtarmasını beklemiyor ama Almanya Erdoğan'ın kurtarıcısı da olmasın ! Erdoğan'ı kurtarmak Türkiye'yi desteklemekle aynı şey değil.

Merkel, Erdoğan'a en kritik zamanlarda, dünyada fazla dostunun kalmadığı dönemlerde, Türkiye için önemli seçimlerin arefesinde ziyaret ederek, görüşerek, anlaşma yaparak destek verdi.

Bugün de veriyor. Dışişleri Bakanı Heiko Maas'ın Türkiye ziyaretinde muhalefetle görüşmeyip mevkidaşı Mevlut Çavuşoğlu ile çektiği selfieleri paylaşması mecburi bir görüşmeden çok, dostluğu çağrıştırıyor. Önceki Dışişleri Bakanı Sigmar Gabriel'in de Çavuşoğlu'na çay servis ettiği fotoğrafları hatırımızda. Erdoğan'ın devlet töreniyle karşılanması da, mecburi bir ilişkiye işaret etmiyor.

Alman Gazeteciler Sendikası (DJV) Başkanı Frank Überall, Erdoğan'ın Almanya'da askeri törenle karşılanmasının Türkiye'de yargılanan gazeteciler açısından bir "tokat" niteliği taşıdığını söyledi : 'Erdoğan'a basın özgürlüğünün ortadan kaldırılmasının Türkiye'nin içişleri olduğu ve bunun Almanya ile diplomatik ilişkileri bozmayacağı yönünde bir işaret verildi'.

Bir 'işaret' de cami açılışıyla verilecek. Erdoğan, Köln'de Diyanet İşleri Türk İslam Birliği'ne (DİTİB) bağlı bir caminin açılışına katılacak. DİTİP casusluk iddialarıyla, çocukları savaşta ölmeye özendirmesiyle, nefreti körüklemekle suçlanan bir kuruluş. Caminin açılışı DİTİB'e yöneltilen tüm suçlamaları temize çıkaracak ve Erdoğan'ın siyasi ofisi görevini devam ettirecek.

Kısacası, bu ziyaret Erdoğan'a iç politikada da, dış politikada da avantaj sağlayacak. Yaptıkları onay görmüş olacak.

Belki de bu en rahat gezisine , 'Satışa çıkarmışlardı, talip olduk, bize hibe ettiler' dediği, 500 milyon dolarlık çok konforlu yeni uçağıyla gelecek. Ben ise, onun zulmünden botla kaçarken, iki çocuğuyla Meriç'te boğulan 37 yaşındaki Ayşe'yi düşünüyorum. Hoş gelmedin Erdoğan!